از هر شاخی گلی

از بدی و خوبی و جهل و تمیز
هست به نسبت همه‌ چیز ای عزیز

هرکسی ار بنده و گر سرورست
از تو و من در جهتی برترست

گر همه جولاهه¹ بود بی‌شکی
می‌شود آموخت ازو چیزکی

چون تو نپویی ره مستکبری
فایده‌ها یابی ازان برتری

^{1-جولاهه: بافنده}

.

.

( دیوان-241 )

مرگ قمرالملوک وزیری

دردا که قمر ازین جهان رفت
آهی شد و سوی آسمان رفت

تن رفت به خاک و جان پاکش
نوری شد و سوی لامکان رفت

شب،سوخت در آتشی روان‌کاه
چون شمع و سحرگه،از جهان رفت

چون دید که دوستان دورنگند
چون اشک،ز چشم دوستان رفت

آهسته چو آه نامرادان
تا دامن عرش،پرفشان رفت

ارزنده چو گنج شایگان بود
وز دست جهان به رایگان رفت

در انجمن هنرشناسان
روزی دو عیان شد و نهان رفت

با شور و نوایی آسمانی
زین خاک‌سرا،بر آسمان رفت

پیدا و نهان چون نکهت گل
آمد به میان و از میان رفت

صد گونه ترانه در دهان داشت
آن گل که خموش و بی‌زبان رفت¹

با آنکه ضعیف و ناتوان بود
تا کوی عدم،دوان‌دوان رفت

خوش‌دل سوی آشیان جاوید
آن مرغ بهشتی‌آشیان رفت

غمگین‌تر ازین نمی‌توان زیست
بی‌غم‌تر ازین،نمی‌توان رفت

 

 

 

^{1-آن خواننده‌ی هنرمند در آخرین روزهای عمر گرفتار لکنت زبان بود.}

 

.

.

( دیوان-466 )

قمار

دست مبر سوی ورق،زینهار
تا بتوانی،بگریز از قمار

دست تو،چون شد به ورق،آشنا
جمله عیوب تو شود برملا

آنکه بر این علم و عمل،مایه داد
پایه‌ی آن،روی خیانت نهاد

خاک خطا،در دل صافی کند
طبع تو را نیز،خرافی کند

نا نشوی خاین و نیرنگ‌دوست
بگذر از این ره،که بدی‌ها دروست

می‌گسلد رشته‌ی اعصاب را
می‌برد از دیده‌ی ما،خواب را

حاصل این شوق سراپا گزند
چیست؟ تنی خسته،دلی دردمند

آنکه ازین باغ،بری خورد کیست؟
باخت در آن هست،ولی برد،نیست

*          *          *

دختر من دختر محبوب من
خوشگل من،مشکل من،خوب من

باز تو را خواب تو مغلوب کرد
گرچه تو بازنده شدی،خوب کرد

خواب بود مایه‌ی نیرو بخواب
خواب تو خوش ای گل شب‌بو بخواب

.

.

( دیوان-248 )

خرافات

از سر خوددور کن آفات را
بنده مشو جهل و خرافات را

دولت و اقبال تو در دست توست
دور مرو،صید تو در شست توست¹

آب دعا،بر سر گیسو مریز
خیز و به دامان حقیقت گریز

چاره‌ی بدبختی ما،گر دعاست
این‌همه بدبخت،به گیتی،چراست!

مهره‌ی مار تو،بود کار تو
مهرگیا،نرمی گفتار تو²

قهوه چو شد خورده و فنجان تهی
کی دهد از راز قضا آگهی؟

چون شده آن احمق طالع‌نگر
از همه اسرار ازل باخبر؟

گر تو شوی در کف محنت،اسیر
نعل خری،چون شودت دست‌گیر؟

آنکه دهد بخت تو را روشنی
گو که دعا خواند و گردد غنی

همت و تدبیر تو،کافی تو را
این‌همه،ای دوست،خرافی چرا؟

 

 

 

^{1-شست: دام}

^{2-مهرگیا: یکی از رستنی‌هاست که تصور می‌کردند اگر آن را در غذای کسی بریزند عاشق می‌شود و گاه دیوانه زنجیری}

 

.

.

( دیوان-243/44 )

 

گلبن تازه

دلبری شوخ و باوفا دارم
گلبنی تازه در سرا دارم

خوش‌دلم کاندر آشیانه‌ی خویش
تازه‌رویی دل‌آشنا دارم

گر به کار افتدم گره غم نیست
نازنینی گره‌گشا دارم

رفت سرمایه گر ز کف گو رو
چون تو گنجی گران‌بها دارم

نوش‌داروی من تویی،تو چه باک
مگر دوصد درد بی‌دوا دارم

من هم ای گل درون سینه‌ی خویش
دلی آکنده از وفا دارم

گر تو در این جهان مرا داری
من هم ازین جهان تو را دارم

 

 

 

رستم‌آباد شمیران 1329

 

.

.

( دیوان-132 )

 

ثروت بی‌خیر

بود مرا یاری و یاری غنی
عیش وی از ارث فراوان هنی

مشکل زن،غصه‌ی فرزند نه
پای هوس‌پیشه به پابند نه

گفتم روزی منش اندر نهان:
مزرعه‌ی آخرت‌ست این جهان

خیز و درین مزرعه سیری بکن
آخرت خود را خیری بکن

گفت: برآنم که دو بیمارگاه
پی فکنم کنگره بر اوج ماه

بهر مداوای تنک‌مایگان
دارو و درمان بدهم رایگان

یک ده آباد درین کهنه‌دیر
وقف کنم وقف بر آن کار خیر

*          *          *

خاطرم از نیت والای او
گشت ستایش‌گر آلای او¹

 در دل خود مدح و ثنا کردمش
در پس و در پیش دعا کردمش

*          *          *

رفت از آن وعده‌ی خوش سال‌ها
خرج اتینا شد آن مال‌ها

کاخ هوس‌رانی او پست شد
مرد تهی‌مغز،تهی‌دست شد

*          *          *

خیر نیاید ز بد اندیش‌مرد
نیک‌تر آن شد که نکویی نکرد

^{1-آلا:نعمت‌ها}

.

.

( دیوان-241/42 )

مردی که آینه ندیده بود

آینه‌ نادیده‌یی آیینه دید
گشت درو صورت زشتش پدید

صورتی از خشم خدا ساخته
در خم ابرو شکن انداخته

گفت: چرا خشم‌گنی؟ کیستی؟
رهگذری؟راهزنی،چیستی؟

هم‌نفسی گفت بدو: کاین تویی
روی ترش کرده بدین بدخویی

جامه بدل کن رخ جانان ببین
خنده بزن چهره‌ی خندان ببین

.

.

( دیوان-243 )

عزلت‌گزیده

با آنکه پا ز صحبت عالم کشیده‌ام
جز مردمی ز مردم عالم ندیده‌ام

دردم ولی به جان و تن خود فتاده‌ام
خارم ولی به پای دل خود خلیده‌ام

پرتو دهد محبت یاران چو شمع و من
چون شعله از نسیم تعلق رمیده‌ام

بر سبزه‌ها چمند چو پروانه خلق و من
چون عنکبوت گوشه‌ی عزلت گزیده‌ام

گویی سرشک حسرت و رنجم که با سکوت
در تیره‌شب ز دیده‌ی کوری چکیده‌ام

یک گل نه،یک ثمر نه،که یک برگ خشک هم
از شاخ عمر و گلشن هستی نچیده‌ام

دزاشیب 1332

.

.

( دیوان-144/45 )

فرشتگان پرستار

مرا بی‌خویشتن از پیش جراح
برون بردند و بر بستر نهادند

ز خون پاک گم‌نامان شهرم
رهی آهسته بر شریان گذاشتند

*          *          *

چو با خویش آمدم پیرامن من
ز موجودات عرشی محفلی بود

پری بودند آنان یا فرشته
نمی‌دانم ولی باغ گلی بود

*          *          *

وجودم چون بخاری نرم و بی‌وزن
به دنیای دگر پرواز می‌کرد

وز آن دنیای رویایی شبانگاه
برون می‌رفت و چشمی باز می‌کرد

*          *          *

دگر ره زان پری‌زادان قدسی
بهاری نو،جهانی تازه دیدم

از آن شیرین‌پرستاران زیبا
عنایت‌های بی‌اندازه دیدم

*          *          *

یکی با لطف و مهری مادرانه
بساط رنج و غم را درنوشتی

فشار خون،شمار نبض و دم را
یکی سنجیده در دفتر نوشتی

*          *          *

اگر گویم که آن خوبان فرشته‌ند
فرشته در لباس آدمی نیست

وگر خوانم بشر این حوریان را
بشر با این مروت در زمی نیست

*          *          *

همانا در گِل این خوش‌خصالان
فروغی خاص از نور خدایی است

سراسر آدمی‌زادند اما
میان آدم و آدم جدایی است

*          *          *

سخن کوته که این حوری‌سرشتان
فداکاران هم‌نوعان خویش‌اند

فداکاری کلامی نارسا بود
که اینان معنیی از گفته بیش‌اند

پس از دمین جراحی در بیمارستان شرکت نفت

16دی‌ماه1345

.

.

( دیوان-401/02 )

مولی علی

پیوند الفت با علی

                   بستیم از جان یا علی

ره نیست از ما تا علی

                  ما با علی،با ما علی

                                                   

مولی علی،مولی علی

سلطان شهر لافتی

                  مسند فروز هل اتی

بحر کرم،کان عطا

                  در ملک دین،یکتا علی

                                                   

مولی علی،مولی علی

شمشیر حق در دست او

                  خُم‌های وحدت مست او

هستی طفیل هست او

                  دنیا علی،عقبا علی

                                                   

مولی علی،مولی علی

در جمله اقوام عرب

                  هم در حسب هم در نسب

من کنت مولاه ای عجب

                  زیبد که را الا علی

                                                   

مولی علی،مولی علی

قول حقیقت را ندا

                  هم بر ندای حق صدا

عشق است او را با خدا

                  عشقی است ما را با علی

                                                   

مولی علی،مولی علی

در عالم بالاست او

                  سرمایه‌ی دنیاست او

دنیا و مافیهاست او

                  دنیا و مافیها علی

                                                  
مولی علی،مولی علی

آنجا که حق تنها شود

                  چون نور حق پیدا شود

حلال مشکل‌ها شود

                  تنها علی،تنها علی

                                                  
مولی علی،مولی علی

.

.

( دیوان-297 )